Vietnam insanları için çok dostane diyebiliriz.  Çok çalışkanlar, yardımseverler ve aile bağları kuvvetli ve gururlu bir halk.  Milliyetçi duyguları canlı. Yıllarca emperyalizmle, savaşla mücadele etmiş bir halk. İmkânsızlıklara rağmen karşı gelmiş, dik duruşlarını her zaman korumuşlar. Hoşgörü, misafirperverlik konusunda oldukça iyidirler.

• Rehberlerimize sorduğumda, Vietnamlı için en önemli konu nedir diye. Cevabı şöyle idi: “Vietnamlı itibarlarına, şereflerine önem verirler. Ykınları ve dostları tarafından iyi bilinmek isterler. Çok zor sinirlenirler ve kavga kolay çıkmaz. Zira kavga taraflara itibar kaybettirir.

• Okul çağına gelen çocuklar mecburi en az 9 yıllık eğitim öğrenime giderler. Sonrası dönemde yükseköğrenime gidenleri oranı yaklaşık %50 mertebesindeymiş. Öğrencilerin en önem verdikleri konu ise öğretmenlerine olan saygılarıymış.

• Aile ortamı da konu olduğunda yaşlılara olan saygının önemi yine gündemde. Sofrada ilk onlara servis yapılırmış.

• Rehberimiz ilginç bir şey söyledi. Nüfusun %40’ı Nguyan soyadına sahip ve neredeyse % 10’unun de soyadı Tran. Merak ettim acaba bunda uzun süren savaşın etkisi olabilir miydi?

• Gerek otelden baktığımda gerek ise köyde gezerken baktım da evlerin çoğunda perde yok. Acaba kişisel alan kavramlarının etkisi olabilir mi?

• Maalesef sokaklar temiz değil. İnsanların masaların altına ya da caddeye çöp atmaları normal sanki.  Etrafta tek tük çöp kutuları gördük ama tepeleme dolulardı.

• 98 milyon nüfuslu Vietnam’da 65 milyon kayıtlı motosiklet varmış. Trafik kuralı diye bir şey söz konusu değil, ama inanılmaz bir ahenk var. Birbirlerine çarpmıyorlar. İnsanlar ulaşımını bu şekilde sağlıyor. Sabah erkenden kalkan ebeveynler motosikletlere 3’er 5’er binerek çocuklarını okula bırakıyorlar ve sonrasında da işlerine gidiyorlar. Caddelerde motosikletler vızır  vızır trafik yoğun ve trafik ışıkları çalışsa bile motosikletliler birbirlerinin arasından ancak hep düz kullanarak, slalom yapmadan yoğun halde trafikteler.

• Şehirlerarası yolculuklar içinde ranzalı otobüsler gördük. Uykuya çok düşkün bir ülke galiba…  Vietnam’da günlük hayat çok renkli ve hareketlidir. Vietnam’da yaşam sabah saat 5’te başlar. Sokağa çıktığınızda, kaldırımlardaki yaşama şahit olursunuz.

• Vietnamlı kadınlar arasında kıyafetlerinin üstüne bir önlük, uzun eldivenler, maskeler ve uzun kollu gömlekler giyenler vardı, muhtemelen motosiklet veya bisiklet sürerken rüzgar ve tozdan korunmayı amaçlamışlardı.

• Vietnam’da insanlar genellikle sabah saat 5-6 civarında uyanır ve öğlene kadar işlerinin çoğunu bitirmiş olurlarmış. Her öğlen saat 12.00’de Vietnam’da 3 saatlik bir öğle uykusuna gidenlerin sayısı epeyce varmış. Yerlerde uyku tulumları içinde insanlar da gördüğümüz manzaralardan. Kaldırımlara kurulmuş ayaküstü yiyecek mekanları görüyoruz, her köşe başında yemekçiler, kahve satıcıları yoğun bir şekilde yer alıyor. Her yaşta kadınlar hayatın her yerindeler. Çok çalışkanlar.

• Sokak yemekleri son derece yaygın ve sabah erken saatte dükkân önlerinde başlayan yemek pişirme hareketi kahvaltı vererek güne başlamaktadır. Günün her saatinde bir yerde yemek yiyen insanlar özellikle tabure boyutunda sandalyelere oturarak yemek yemektedirler. Pho çorbaları noodle, çeşitli sebzeler ve çeşitli etle birlikte yapılan lezzetli bir çorba. Yine ağız tadınıza göre tavuk, et, balık yemekleri bulabilirsiniz.  Ancak şehirlerin bazı bölgeleri ünlü markalarla dolu olup çeşitli menüler sunan lüks restoranlar da mevcuttur. 

• Tur ile seyahatlerinizde sofrada çok çeşitli tür yemek ikram ediliyor; örneğin çorba, tavuk, et, deniz ürünleri, sebzeler masaya geliyor. Tabii ki haşlanmış pirinç başköşede servis ediliyor.

Meyvelerin çeşitliliği de dikkat çekici; bizde yüksek fiyatlı olan Ejder cömertçe ikram ediliyor. Mango, muz, mandalina, karpuz, ananas başlıca olanlar.

• Gece eğlenceleri çok canlı oluyor. Özellikle Barların yer aldığı sokaklar çok canlı ancak insana temas ederek mekânlarına çekmeye çalışıyorlar. Sokak diskoları alabildiğine ışıklı, gürültülü. Dans eden genç kızlar çok alımlılar ve dans eden genç erkekler yakışıklılar ve vücut gösterisi yapıyorlar. Masalarda ileri yaşta erkeklerin yanında genç kızlar oturuyor.

• Yeni yıl Vietnam’da 22 Ocak tarihindedir. Bu neden ile her tarafta çam ağaçları satışı var. Ayrıca nehirlerin arasındaki kanaldan şehre suyolu ile tekneler çiçekler getiriyor ve bunlar her caddede her sokakta sadece çiçekçi dükkânları değil her bir dükkân tarafından satılıyor. 22-25 Ocak günlerinde yılbaşı nedeni ile genellikle restoranlar fiyatlarını %10 arttırıyorlar ancak bu farkı çalışanlara dağıtıyorlar.

• Bonzailer dikkat çekmektedir, Japonya’da iç mekânda ve küçük boylarda üretilenlere karşı Vietnam’da açık havada ve büyük boylara erişenler yetiştirilmektedir.

• Narkotik suçlar ile cinayet suçları çok düşük oranda. Aileler arasında kötü ilişki kan davası görülmemektedir.

• Alış veriş konu olunca pazarlar, mahalleler her türlü ürünün sergilendiği canlı bölgeler. Taklit mallar var ve en hızlı pazarlıkları Vietnam’da yapmayı hatırlamak gerek.

• Kadın Erkek ilişkileri

1960-70’lere kadar kadın erkek evlilikleri konusunda aileler etkin ve özellikle kırsal kesimde çok yaygın. Ancak 1986 yılında dünyaya açıldıktan sonra dünyadan çeşitli etkileşimlerle olay değişiyor. Birinci konu evlenme yaşı daha evvel 17-18 iken 26-30’a kadar çıkıyor; ortalama kadınlar 26 erkekler 30 yaşında evleniyorlar. Ayrıca eskiden bekâret konusu evliliğe kadar önemli iken şimdilerde kızların hayatı 14 yaşlarından itibaren başlıyor.

İkinci konu kadınlar mutlu olmayacakları bir evlilik yapmaktansa bunun yerine bekâr anne olmayı tercih ediyorlar. Çocuk yapıyorlar ama evlenmiyorlar çünkü sevmeyecekleri bir adamla evli kalmak istemiyorlar, ancak devlet böyle bekâr annelere çeşitli yardımlar yapıyor. Erkeklerin durumu ise daha kötü onlar da evlenecek kadın bulmakta zorlanıyorlar; kadım erkek nüfus oranı nedeniyle kadın bulunamıyor. Bugünlerde evlenme çağına gelmiş erkeklerin neredeyse 4 milyon kadarı bekâr durumda. 

Üçüncü durum ise kadınlar kırsalda yaşamak istemiyor ve büyük şehirlere geliyorlar. Ya yüksek eğitim sürecinde ya da çalışma hayatında ekonomik durumu iyi Vietnamlı ile evlenme hayalindeler. Ayrıca yabancı erkekler ile evlilik gün geçtikçe artıyor zira yabancı ülkelerden erkekler de Vietnamlı kadın ile evlenmek için Vietnam’a geliyorlar.

• İnanç

Ülkede 10 milyon Budist,  7 milyon Hristiyan  (1700 yıllarından beri yerleşmiş ve dinini korumuş toplum kesimi), 24 milyon değişik inançlara sahip topluluklar  ( değişik sayıda çeşitli olanlar) olup bakiye sayı bir ibadetleri olmayan ateistlerden oluşuyor.  25 bin nüfus ile Müslümanlar küçük bir topluluktur. 

• Ölüm sonrası

Şehirlerde ölenler eğer kırsala götürülüp gömülmek istenmiyorsa krematoryumlarda yakılıyor, külleri yakınlarına veriliyor. Kırsalda ise yine ya yakılıyor ya da toprağa gömülüyor.

Geleneksel inançta ölenler üç yıl toprağa gömüldükten sonra kemikleri temizlenip bir eve naklediliyor. Bu üç yıl içinde ziyaret ediliyor. Sonra nakil edildikleri mekânda terk ediliyor artık ziyarete gerek duyulmuyor ancak tekrar yaşama geleceklerine inanıyorlar. Bu evlerde doğurganlığı sembolize eden ahşaptan şekiller yerleştiriliyor.

Ekli videoda çeşitli görseller sunulmaktadır.

BÖLÜM / VİETNAM – HİNDİÇİN
BÖLÜM / VİETNAM SAVAŞI – HO CHİ MİNH
BÖLÜM / HO CHİ MİNH ŞEHRİ ve MEKONG DELTASI
BÖLÜM / HANOI – HO CHİ MİNH MOZOLESİ – İNCİ – BAKHAN KÖYÜ
BÖLÜM / HALONG KÖRFEZİ
BÖLÜM / SOSYAL KONULAR
BÖLÜM / KAMBOÇYA
BÖLÜM / SİYASAL ANALİZ