Ana Sayfa Dergi [BİRİNCİ BÖLÜM ] VİETNAM – KAMBOÇYA  İZLENİMLERİ- Attila Turnaoğlu 

[BİRİNCİ BÖLÜM ] VİETNAM – KAMBOÇYA  İZLENİMLERİ- Attila Turnaoğlu 

0
[BİRİNCİ BÖLÜM ] VİETNAM – KAMBOÇYA  İZLENİMLERİ- Attila Turnaoğlu 

Bu geziyi 22 kişilik bir grupla yapıyoruz.  Kadıköy Maarif Koleji 71 mezunlarından bir grup uzun yıllardır beraber geziler yapmaktayız ve uzun yıllardır gerek yurt içinde gerek ise dünyanın çeşitli ülkelerine geziler düzenlemiş durumdayız. 

Bu seyahatte ise çeşitli mesleklerde görev yapmış arkadaşlarımız ile birlikteyiz.

14 – 24 Ocak tarihleri arasında gezimizi gerçekleştireceğiz. Sizlere Vietnam ve Kamboçya ile ilgili notlarımı sunmaya çalışacağım.

Bu gezimizi düzenlemede yardımcı olan yerel Turizm Şirketi “ Tour Radar / Legend Travel Group,” tarafından verilen hizmetler için teşekkür ediyoruz. Gezide alınan notlar (bazı istatistiki değerler hariç) gezimizde bize yön vermiş ve son derece bilgili olan yerel Rehberlerimiz ve anlatımları ile çeşitli yerlerde yerel insanlardan dinlenen ve derlenen notlar sunulmaktadır.

Gezide anlatımlarımıza eşlik etmekte olan fotoğrafların her hakkı mahfuz olup  izinlerin atiturna@gmail.com adresinden alınması halinde bir bedel talep edilmeyecektir. 

Umarım bu sunum sizlere biraz olsun Vietnam ve Kamboçya hakkında bilgi verebilir ve kıymetli meraklarınızın birer Vietnam-Kamboçya seyahatine dönüşmesini sağlayabilirim.

Sunumumuz Bölümler halinde www.etelgraf.com adresimizden “attila turnaoğlu” sayfalarından izlenebilecektir. Her bölümde gezi notlarımız ile birlikte fotoğraf galerimizi de sunuyor olacağız.

Saygılarımla, Attila Turnaoğlu 

Yazarımız Attila Turnaoğlu’nun telgraf için hazırladığı 7 bölümlük izlenimlerini paylaşırken, kendisine emekleri için teşekkür ederiz .

H a t ı r l a t m a

Vietnam Savaşı tarihinin, fotoğraflarla özeti

Vietnam

Laos, Kamboçya ve Vietnam’ı içine alan bölge, Çinhindi Bölgesi olarak adlandırılmaktadır. Bu bölge, 2. Dünya Savaşı sırasında Japonya’nın hâkimiyeti altına girmiş ve bölgedeki çıkan ayaklanmalar sonucunda Kamboçya, Laos ve Vietnam devletleri kurulmuş ve Vietnam Bao Dai tarafından yönetilmiştir.

Resmî adı Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti olan Vietnam 1945 ila 1975 arasında savaş görmüştür. 30 yıl süren bu savaşta ilk önce Fransa ve Japonya dahil olmuş ancak 1965’i itibari ile Amerika Birleşik Devletleri de devreye giriyor.

İkinci Dünya Savaşı’nın Bitmesi ile birlikte Sovyetler birliği yayılmaya başlayınca ABD önce 1949 yılında NATO’yu, 1954 yılında balkan ittifakını ve en sonunda Güneydoğu Asya Anlaşması Teşkilatını kurarak Sovyetler Birliğini kıskaca almak ister.

Ancak 1954 yılında Vietnam’ın efsane lideri Ho Chi Min Vietnam’da Fransızları tam bir bozguna uğratır ve Frans Vietnam‘dan çıkma kararını alır. Yapılan anlaşmalar sonunda Vietnam Kuzey ve Güney olarak ayrılır.
BKuzey Vietnam komünist rejime geçmiş; Güney ise ABD ile işbirliğine girer ve topraklarına girmesine izin verir.

Böylece ABDnin politikası gündeme gelir ve zaten Kuzey ve Güney arasında kalıcı bir çözüme ulaşılamadığı için tekrar savaş başlar.

Böylelikle ABD’ye savaşa dahil olur. Bu savaşta ABD ve Güney Vietnam‘ın gücü Kuzey Vietnam‘ın gücünün neredeyse beş katı idi.

Yaptığı hazırlıklar sonunda askeri nüfusu 500.000’i aşan ABD kendinden emin olarak tüm askeri teknoloji ve gücünü kullandı.

Savaşın tekrardan başlaması üzerine Vietkong gerillaları siperler ile tünelleri tekrar kullanılır. Tünellerin uzunluğu 250 km’ye çıkar.
ABDye ait B 52 bombardıman uçakları altı ay boyunca Kuzeye 400.000 ton bomba yağdırır. Ayrıca kullandığı kimyasal silahlar ile ölüm saçmış veya etkilenenler ağır organ bozukluklarına neden olmuştur.

Çok ağır bombardıman olduğu zamanlarda Vietkong savaşçıları siperlerden tünellere geçip ilerleyerek Kuzeye Ho Chi Minhe katılıyorlar sonra tekrar geri gelip savaşıyorlardı. Yer altında sadece geçiş tünelleri değil aynı zamanda yaşamlarını idame edecek alanlar ve plan yaptıkları çalışma bölümleri de yer almaktaydı.

Amerikalılar tünellerdeki Vietkongluları öldürmek için kullandıkları bombalar dışında en ciddi sorunları tünel girişlerini tesbit etmekti. Amerikalılar önce köpekleri kullanıyorlar tünellerin yerini bulsun diye ama buna karşı Vietnamlılar da köpekler bulamasınlar diye havalandırma delikleri yanına acı biber koymuşlar ve köpekler biberler nedeni ile insan kokusu alamamışlar ve sonucunda köpekler böyle öksürünce köpekleri geri çekerler.

Bir diğer yol olarak havadan yaptıkları kontrol ile nerede taze toprak var ise o noktayı bombalıyorlar ancak hemen Vietkonglular taze toprakları nehire atıyorlar. Ancak bu uzun süre süremiyor , zira bu sefer ambarlarında çok bomba olan ABD yönetimi bombaların atılmasını istiyor. Bombalar atıldıkça açılan çukurlara tünellerden çıkan toprakları yerleştirip planlamalara engel oluyorlar

Sonuç olarak Vietkong askerleri amansız gerilla taktikleri ile ABDyi bozguna uğramayı başarırlar.

Özellikle ormanlık ve zor arazilerde kazdığı siper ve tüneller ve ürettiği tuzaklar ile çok sayıda karşı güç askerlerini etkisiz hale getiriyor. Ancak çok sayıda esir de vererek onların ağır işkencelere maruz kalması yaşındaki 1973’te Paris’te ateşkes imzalandı. Bu tarihi itibari ile ABD halkının sesini yükseltmesi, bir çok ülkenin ABD’nin bu savaşa müdahalesine karşı gelmesi ve de verilen ağır kayıplar nedeniyle ABD yenilgiyi kabul ediyor.

1970’ten 75’e kadar Güney Vietnam ile savaş devam ediyor ve Vietnam halk ordusunun 30 Nisan 19 75’te Saygunu ele geçirmesiyle son buldu. Bu savaşın sonucunda Güney Vietnam 300.000’den fazla, ABD 60.000, Güney Kore 5000 ölü verdi

Kuzey Vietnam 1200000 ölü verirken kimyasal silahlara maruz kalan çok sayıda insanların vücutları çok acı çekmelerine sakat kalmalarına yol açmıştır.

Ayrıca;

Tüm Vietnamlı sivil ölü sayısı 2 milyon, Kamboçyalı sivil ölü sayısı: 1 milyon, Laoslu sivil ölü sayısı: 50 bini geçmiştir,.

Vietnam topraklarının 3’te 1’i yoğun bombardımanlar yüzünden kullanılamaz hale geldi. Ancak bütün bu sonuçlara rağmen Vietnam, savaştan galip ayrıldı.

Fakat bu savaşın en ilginç sonuçlarından biri savaş bitip, ABD askerleri evlerine döndükten sonra da savaşın travmasından kurtulamayan 50.000 den fazla ABD askerinin daha yaşamlarına düşman kurşunuyla değil de kendi elleriyle son vermesi olmuştur.

  1. BÖLÜM  /     VİETNAM – HİNDİÇİN
  1. HİNDİÇİN

Hindiçin aynı zamanda (1950’ye kadar) Fransız Hindiçini olarak da adlandırılır, önce kendi imparatorluğu içinde ve daha sonra Fransız Birliği içinde Fransa ile ilişkili Vietnam, Laos ve Kamboçya ülkeleri olarak adlandırılır. Hindiçin terimi, bölge kültüründe Hint ve Çin etkilerinin birbirine karışmasını ifade eder.

Fransızlar, 1858 ile 1893 yılları arasında Hindiçin üzerinde kademeli olarak hükümdarlık kurduktan sonra, onu yönetmek için ilk Hindiçin Birliği’ni kurdu. Vietnam, Kamboçya ve Laos kraliyetleri dışişleri, finans, savunma, gümrük ve bayındırlık işlerinde münhasır yetkiye sahip federal tip bir merkezi hükümet altında Fransız ticaret bakanına karşı sorumlu bir Fransız genel valisi tarafından yönetiliyordu. 

1940’ta Japonlar kuzey Vietnam’ın Tonkin bölgesini ve ertesi yıl Hindiçin’nin geri kalanını işgal etti. Ancak Japonların Taylandlı müttefiklerine teslim ettiği Vietnam ve Kamboçya’nın batı eyaletleri dışında Hindiçin, Japon işgalinden etkilenmedi. 

Attila Turnaoğlu 

Ho Chi Minh tarafından özerk Vietnam devletinin ilan  edildiği 1945’e kadar Japonya’nın etkisi sürmüştür.

Birinci Hindiçin Savaşı olarak bilinen çatışma kısa süre sonra patlak verdi ve 1949-50’deki çatışmadaki bir durgunluk sırasında, Fransızlar, bölgedeki varlıklarını korumak amacıyla Vietnam, Laos ve Kamboçya’yı Çin olarak tanıyan ayrı anlaşmaları onayladılar. Fransız Birliği içinde bağımsız, kendi kendini yöneten devletler olmaları istendi. Böylece, bu devletlerin “Fransız Hindiçin” oluşturmak için birleştiği anlayışı sona erdi. Eyaletlerin liderleri kukla yöneticilerdi; Fransızlar ile Viet Minh arasındaki çatışmayı nihayet sona erdiren 1954 Cenevre Konferansı sonrasına kadar bölgeye gerçek bağımsızlık gelmedi.

Kuruluş sebepleri açısından CENTO ile paralellik gösteren SEATO, Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı, Güneydoğu Asya’ya barış ve istikrar getirmek amacıyla oluşturulmuş, ABD liderliğinde bir savunma paktıdır. SEATO‘nun ilk adımı olan Manila Antlaşması 1954’te ABD, İngiltere, Fransa, Avustralya, Yeni Zelanda, Pakistan, Tayland ve Filipinler tarafından imzalandıktan sonra, Şubat 1955‘te çalışmalarına başlamıştır. Yirmi iki yıllık tarihi boyunca SEATO‘nun bölgesel barışa yönelik bazı girişimleri oldu ise de ABD‘nin bölgede kendi başına hareket etme isteği ile birlikte Vietnam Savaşı‘nın kaybedilmesi, SEATO‘nun sonunu getirmiştir.

Vietnam ve Kamboçya 1975 ler ile birlikte kendi yönetimlerini kurarak demokratik yönetimlere geçmişlerdir.

  • VİETNAM

Anayasal bir sosyalist cumhuriyet olan Vietnam’ın siyasi başkenti Hanoi, ekonomik ve ticari başkenti ise Ho Chi Minh’dir.

Bugün Vietnam 4 kişinin liderliğinde yönetilmektedir:

Yaşasın Sosyalist Vietnam Cumhuriyeti

Komünist Parti Başkanı, Devlet Başkanı, Başbakan ve 500 üyeli Meclis Başkanı. Bu dört lider 5 yıl için seçilirler.

ABD ordusunun yenilerek Vietnam’dan ayrılması sorasında içe kapanan  Vietnam Ho Chi Minh yönetiminde toplumun bir siyasi yapı içinde varlığını sürdürebilecek dayanışma ve sosyal yapı gelişimine önem vermiştir. Elbette ki bu kadar ağır bir savaş ve yüksek sayıda insan kaybı sonrası toparlanmak ve ekonomik faaliyetleri bir düzene koymak kolay olmamıştır. Zaten komşu Çin ile süregelen ilişkilerin inişli çıkışlı olması belli gelişmeler sancılı olabilmiştir. Uzun süre kendi kaynakları, işgücü,  bilginin organizasyonu ve üretimde yapılaşmanın sağlanması üzerine çalışılmıştır. 

Ho Chi Min yönetimindeki Komünist Parti 1984 yılında yeni bir program ve yapılanmaya geçmiş ve artık kapalı bir ülke olmaktan vazgeçip kendini dünyaya açmış ve hatta serbest piyasa ekonomisine geçme kararı almıştır. Akabinde yabancı sermaye ülkeye gelmiş yatırımlar yapmaya başlanmış ve böylelikle hızlı bir değişimle bugünlere gelinmiştir. 

1984 yılında 90 $ olan gayrisafi milli hasıla kişi başına  2022 yılında 3900 $’a çıkmıştır; ancak doğal olarak sınıflaşma baş göstermiş şirketler  ve belli kesim insanları zenginleşmiş ve yine ekonomik olarak sınıfsal bir ayrım gözlenmektedir. Bugün büyük şehirlerde yaşayanlar artık kırsal alanlara gitmek istememektedir.

Pandemi öncesi turizm 18 milyon ziyaretçi ile büyük kaynakken Pandemi döneminde ekonomik kayıp yaşanmıştır.  Zira pandemi döneminde ancak 2 milyon turist ziyaret edebilmiştir.

Vietnam son 20 yılda yıllık ortalama %6,7’lik kayda değer bir ekonomik büyüme oranına ulaşmıştır.                   

Viet Nam anlamı Güneyli Viet’ler olarak geçer. Ülkede 54 etnik halk grup mevcut olup ancak %85 nüfus Viet’lilerdir. Ülkenin oluşumu 1700 lere dayanmaktadır. 

Vietnam, 98,3 milyonluk nüfusu ile GSYH 366,1 milyar USD ve kişi başına GSYH 3.756,49 USD ulaşmaktadır. GSYH büyüme oranı %2,6 yıllık değişim olarak belirlenmiştir. Ancak 2022 sonu itibari ile Kişi başı GSYH’nin 3900 USD’ye erişeceği belirtilmektedir. 

Vietnam’da devlet GSYH’nin %37 oranında büyüklüğe sahip kamu iktisadi teşekkülleri aracılığı ile ekonomide önemli rol oynamaktadır. Kamu; enerji, telekomünikasyon, havacılık ve bankacılık gibi önemli ve hassas sektörlerde çoğunluk hisselere sahip olmayı sürdürmektedir. Vietnam Hükümeti, devlet kuruluşlarının ve firmalarının performansını artırmak için çeşitli politikalar uygulamaktadır. Ayrıca, kamu iktisadi teşekküllerinin bir kısmının özelleştirilmesine çalışılmaktadır.

Turizm sektörü pandemi dönemine kadar yılda 18 milyon kişi sayısına kadar ulaşmışken Pandemide 1.8 milyona düşmüştür. 2023 beklentileri 4 milyon kişinin aşılmasıdır.

Sanayi, 2020 yılında GSYH’nin %34,5’ine katkıda bulunmuş ve toplam işgücünün %28’ini istihdam etmiştir. Enerji sektörü son yıllarda patlama yaşamıştır (kömür, hidrokarbonlar, elektrik, çimento, çelik endüstrisi). Petrol endüstrisinde görece yeni bir oyuncu olmasına rağmen Vietnam Güneydoğu Asya’daki üçüncü en büyük üretici haline gelmektedir. Vietnam’ın Avrupa Birliği ile 1 Ağustos 2020’de yürürlüğe giren yeni nesil serbest ticaret anlaşması sonucunda on 5 yıllık istatistiklere baktığımızda AB’ye olan ihracatını %32 oranında artırdığını görüyoruz. Önemli üretim ve ihracat kalemleri doğal gaz, ham petrol,  elektronik ve makine ürünleri, kahve, pirinç, textil ve deri ürünleridir.

Yakın zamana kadar yıllık pirinç üretiminin 22 milyon tona ulaştığı ve ihracatın da 10 milyon tonlara uzandığı görülmektedir. Kahve üretiminin 2 milyon tona ulaştığı ve 2022 ilk 6 ayında 900 bin ton ihracat ile bir rekor kırdığı belirtilmektedir.

Vietnam’ın en önemli yatırım avantajlarından birisi genç ve ucuz işgücüne sahip olmasıdır. Nüfusun yaklaşık %60’ı 30 yaşın altındadır ve okuryazar oranı oldukça yüksektir. Ülkedeki çalışabilir işgücü sayısı yıllık ortalama 1 milyon 600 bin kişi artmaktadır.

Son yıllarda enflasyon artışı kontrol altına alındığından, ücretlerde sürekli bir artış talebi de olmamaktadır. Asgari ücret bölgeler arasında bakımından farklılıklar arz etmekte olup, bölgelerin gelişmişlik seviyesine bağlı olarak aylık 130-190 ABD Doları civarındadır. 2020 yılında pandemi sebebiyle asgari ücret artırılmayıp sabit tutulmuştur.

Vietnam’da 59 eyalet ve bu eyaletler ile aynı statüde olan 5 şehir idaresi bulunmaktadır. Resmi para birimi Vietnam Dongu’dur (VND). Resmi dil Vietnamca olmakla beraber, eskiden Fransa sömürgesi olması nedeniyle ikinci dil Fransızca olarak etkisini sürdürecektir. Batı ülkeleri ile yapılan ticaret ile beraber ülkede İngilizce kullanımı son yıllarda yaygınlaşmıştır.

Vietnam bayrağı anlamı:

Bayraktaki kırmızı renk özgürlük mücadelesinde ölenlerin kanı ifade ediyor.

Yıldız 5 köşe olup halk kesimlerini ifade ediyor; Çiftçiler, İşçiler, Entelektüeller, Askerler,  İş insanları

Siyasi ilişkiler olarak hiç bir ülke ile problem istemiyorlar. Çin ile sıkıntılar var ancak su üzerine çıkması ve açık bir sorun yaşanmasını istemiyorlar. ( her ne kadar Çin Vietnam’a ait iki adayı yakın zamanda işgal etse de…)

VİETNAM – KAMBOÇYA İZLENİMLERİ

  1. BÖLÜM / VİETNAM – HİNDİÇİN
  2. BÖLÜM / VİETNAM SAVAŞI – HO CHİ MİNH
  3. BÖLÜM / HO CHİ MİNH ŞEHRİ ve MEKONG DELTASI
  4. BÖLÜM / HANOI – HO CHİ MİNH MOZOLESİ – İNCİ – BAKHAN KÖYÜ
  5. BÖLÜM / HALONG KÖRFEZİ
  6. BÖLÜM / SOSYAL KONULAR
  7. BÖLÜM / KAMBOÇYA
  8. BÖLÜM / SİYASAL ANALİZ

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here