Yaşanan sel felaketi sebebiyle çok fazla can ve mal kaybı yaşanan Kastamonu’da, 2019 yılında hayata geçirilen 28 projenin 18’ine yönelik, “Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) gerekli değildir” kararı verilerek, hiçbir projede çevre açısından sakınca görülmediği öğrenildi.

BirGün’den Mustafa Bildircin’in haberine göre; dere yatağının büyük bir kısmının imara açılması ve bölgede yapılan HES’lerin neden olduğu söylenen Kastamonu’da “Çevresel Etki Değerlendirmesi” (ÇED) raporları yapılan yanlışları bir kez daha gözler önüne serdi.

2019 yılında kentte hayata geçirilen toplam 18 proje için ÇED Raporu hazırlanmadı. ÇED’e gerek görülmeyen projelerin 13’ü maden, biri sanayi, ikisi tarım ve ikisi ise ulaşım-kıyı projelerini kapsadığı, toplam yedi proje için de “ÇED gereklidir” kararı alındı.

Kastamonu 2019 Yılı Çevre Durum Raporu, projelerin çevreye olası olumsuz etkilerin belirlenmesi amacıyla kritik önem taşıyan, “Çevresel Etki Değerlendirmesi” (ÇED) uygulamasının işlevsizleştirildiğini gözler önüne serdi. Rapora göre, 2019 yılında ÇED kapsamında Kastamonu’daki projeler için toplam 28 karar alınırken bu kararların tamamına yakınında, “ÇED gerekli değildir” sonucuna ulaşıldı.

Büyük can ve mal kayıplarına yol açan su taşkınlarının yaşandığı ve sel felaketine HES’lerin neden olduğu söylenen Kastamonu iline yönelik ÇED verileri, uygulamanın işlevselliğine ilişkin soru işaretleri yarattı. 2019 yılında kentte hayata geçirilen toplam 18 proje için ÇED Raporu hazırlanmadı. ÇED’e gerek görülmeyen projelerin 13’ü maden, biri sanayi, ikisi tarım ve ikisi ise ulaşım-kıyı projelerini kapsadı.

Toplam yedi proje için de “ÇED gereklidir” kararı alındı. ÇED uygulanan projelerin tamamının maden alanında olduğu belirtildi. Kastamonu’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nce 2019 yılı içerisinde üç adet de “ÇED olumlu” kararı alındığı bildirildi. Rapora göre, 2019 yılında tek bir tane dahi, “ÇED olumsuz” kararı alınmadı.

HES projeleri

Kastamonu’daki HES projelerine yönelik ÇED kararlarında da dikkat çekici veriler yer aldı. 2019 yılında İnebolu’daki Kaya Regülatörü ve HES Projesi için ÇED olumlu kararı alındı. 2018 yılında ise kentte, “Hidroelektrik Santrallar” konulu 12 ÇED kararı alındı.

Kastamonu’da 2015-2019 yıllarını da kapsayan dört yılda 30 projeye ilişkin ÇED kararı alındı. Bu kararların beşini, “ÇED Olumlu” kararları oluşturdu. HES konulu altı projede son durum ise kayıtlara, “ÇED Süreci Başlayan” olarak geçirildi. Aralarında iki yıl önceki projeleri de kapsayan, “ÇED Süreci Başlayan” HES projelerin akıbeti ise kayıtlara geçmedi.

Kentte, “ÇED Olumlu” denilen HES projeleri ise şöyle kaydedildi:

Emirköy Regülatörü ve HES: Mayıs 2018’de ÇED Olumlu kararı alındı.

Cide Regülatörü ve HES: Nisan 2018’de ÇED Olumlu kararı alındı.

Başköy Regülatörü ve HES: Mart 2018’de ÇED Olumlu kararı alındı.

Gökırmak Taşköprü Barajı Sulaması, HES: Ocak 2017’de ÇED Olumlu kararı alındı.

Kararlar ne anlama geliyor?

ÇED Olumlu: Projenin çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin, önlemler sonucu kabul edilebilir düzeylerde olduğunun belirlenmesi üzerine projenin gerçekleşmesinde çevre açısından sakınca görülmediğini belirten Bakanlık kararı.

ÇED Olumsuz: Projenin çevre üzerindeki etkileri nedeniyle gerçekleştirilmesinde çevre açısından sakınca görüldüğü kaydedilen Bakanlık kararı.

ÇED Gerekli Değildir: Projenin çevre üzerindeki etkilerinin, bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olduğunun belirlenmesi üzerine projenin gerçekleşmesinde çevre açısından sakınca görülmediğini dile getiren Bakanlık kararı.

ÇED Gereklidir: Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanmasının gerektiğini belirten Bakanlık kararı.