1. Vietnam Savaşı 

Gördüğüm en çarpıcı fotoğraflardan birisi

Resmî adı Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti olan Vietnam 1945 ila 1975 arasında savaş görmüştür. 30 yıl süren bu savaşta ilk önce Fransa ve Japonyaya karşı mücadele verilmiş ancak 1965’i itibari ile Amerika Birleşik Devletleri de devreye girmiştir. 

Her ne kadar Hindiçin dönemleri yaşanmışsa da 2 Aralık 1944 tarihinde ordusunu kurmuş ve 2 Eylül 1945 tarihinde Ho Chi Minh’in bağımsızlığını ilan etmesi ile özgürlük savaşına girmiştir. Bu tarihte son kral Bao Dai ülkeyi terk edip Fransa’ya kaçmıştır.

İkinci Dünya Savaşı’nın Bitmesi ile birlikte Sovyetler birliği yayılmaya başlayınca ABD önce 1949 yılında NATO’yu, 1954 yılında balkan ülkeleri ittifakını ve en sonunda Güneydoğu Asya Anlaşması Teşkilatını kurarak Sovyetler Birliğini kıskaca almak ister.

Ancak 1954 yılında Vietnam’ın efsane lideri Ho Chi Min Vietnam’da Fransızları tam bir bozguna uğratır ve Fransa Vietnam‘dan çıkma kararını alır. Yapılan anlaşmalar sonunda Vietnam Kuzey ve Güney olarak ayrılır.

Kuzey Vietnam komünist rejime geçer ve Güney ise ABD ile işbirliğine girer ve topraklarına girmesine izin verir. Böylece ABDnin politikası gündeme gelir ve zaten Kuzey ve Güney arasında kalıcı bir çözüme ulaşılamadığı için tekrar savaş başlar.

Böylelikle ABD savaşa dahil olur. Bu savaşta ABD ve Güney Vietnam‘ın gücü Kuzey Vietnam‘ın gücünün neredeyse beş katıdır.

Yaptığı hazırlıklar sonunda askeri nüfusu 500.000’i aşan ABD kendinden emin olarak tüm askeri teknoloji ve gücünü kullanır. Savaşın tekrardan başlaması üzerine Vietkong gerillaları Fransızlar zamanında inşa ettikleri siperler ile Cu Chi Tünelleri tekrar kullanır. Tünellerin uzunluğu 250 km’ye çıkar.

Gerilla savaşının önemli Komutanlarından ”Vu Lang” meşhur “Phu Quoc”” Hapishanesinde tutulur.

Tünelleri kadınlar inşa etmiştir. Her açılacak tünelin başında 4 kadın işe koyulmuş ve iki kadın el kürekleri ile kazarken diğer ikisi sepetler ile kazılanları dışarı çıkarıyor ve stokluyorlar. Tünellerin çapları o tarihte fizik yapısı çok küçük olan Vietnamlı savaşçıların ki 40/45 kilo ebatlarımdalar çömeldik geçecekleri kadar yapılmış. Şimdilerde turistlerin görmesi için bir kaç tüneli genişletmişler ve bu denemeyi ben gerçekleştirdim. 

ABD’ye ait B 52 bombardıman uçakları  altı ay boyunca Kuzeye 400.000 ton bomba yağdırır. Ayrıca kullandığı kimyasal silahlar ile ölüm saçmış  veya ölmeseler de etkilenenler ağır organ bozukluklarına maruz kalmışlardır. 

Çok ağır bombardıman olduğu zamanlarda  Vietkong savaşçıları siperlerden tünellere geçip ilerleyerek Kuzeye Ho Chi Minhe katılırlar, sonra tekrar geri gelip savaşa devam ederler. Yer altında sadece geçiş tünelleri değil aynı zamanda yaşamlarını idame edecek alanlar ve plan yaptıkları çalışma  bölümleri de yer almaktadır. 

Amerikalılar tünellerdeki Vietkongluları öldürmek için kullandıkları bombalar dışında en ciddi sorunları tünel girişlerini tespit etmektir. Amerikalılar önce köpekleri kullanırlar, tünellerin yerini bulsun diye ama buna karşı Vietnamlılar da köpekler bulamasınlar diye havalandırma delikleri yanına acı biber koyarlar ve köpekler biberler nedeni ile insan kokusu alamazlar. Sonucunda köpekler devamlı öksürünce köpekleri geri çekerler.

ABD ordusu bir diğer yol olarak havadan yaptıkları kontrol ile nerede taze toprak var ise o noktayı bombalarlar. Ancak hemen Vietkonglular  taze toprakları nehre atarlar. Ancak bu uzun süre süremiyor, zira bu sefer ambarlarında çok bomba olan  ABD yönetimi bombaların atılması emrini verir. Ancak gerillalar bombalar atıldıkça açılan çukurlara tünellerden çıkan toprakları yerleştirip planlamalara engel olurlar.

Sonuç olarak Vietkong askerleri amansız gerilla taktikleri ile ABD’yi bozguna uğratmayı başarırlar. Özellikle ormanlık ve zor arazilerde kazdıkları siper ve tüneller ve ürettiği tuzaklar ile çok sayıda karşı güç askerlerini etkisiz hale getirirler. İlginç bir yöntem ise ayakkabıları imal ederken ters tasarım yapmışlar, ön arkada arka önde ki yürürken sanki ters tarafa gitmişler diye anlaşılsın.

Ancak çok sayıda esir de vererek onların ağır işkencelere maruz kalması yaşanır.  

Gerek Güney Vietnam karşı güçleri gerek ise ABD Komutası, esir aldıkları Vietkong askerlerini çok çeşitli işkencelerden geçirmişlerdir. Tecrit odaları ve engizisyon türü işkence araçları meşhur “Phu Quoc” Hapishanesinde yüzlerce ölüm gerçekleştirmişlerdir. Bu savaş sırasında ABD Komutası kimyasal bomba da kullanmıştır. Bomba sonucu çok sayıda ölen olmuş, savaş sonrası hala yaşayan ancak etkilenmiş olanlar çeşitli fiziksel bozukluklara maruz kalmışlardır.

1973’te Paris’te ateşkes imzalanır. Bu tarih itibari ile ABD halkının sesini yükseltmesi,  birçok ülkenin ABD’nin bu savaşa müdahalesine karşı gelmesi ve de verilen ağır kayıplar nedeniyle ABD yenilgiyi kabul etmiştir.  

1970’ten 75’e kadar Güney Vietnam ile savaş devam eder ve Vietnam halk ordusunun 30 Nisan 1975’te Saygon’u ele geçirmesiyle savaş son bulur.   Bu savaşın sonucunda Güney Vietnam 300.000’den fazla, ABD 60.000, Güney Kore 5000 ölü vermiştir. Kuzey Vietnam 1,200,000.- ölü verirken kimyasal silahlara maruz kalan çok sayıda insanların vücutları çok acı çekmelerine sakat kalmalarına yol açmıştır.

Ayrıca; Tüm Vietnamlı sivil ölü sayısı 2 milyon, Kamboçyalı sivil ölü sayısı: 1 milyon, Laoslu sivil ölü sayısı: 50 bini geçmiştir,

Vietnam topraklarının üçte biri yoğun bombardımanlar yüzünden kullanılamaz hale gelir. Ancak bütün bu sonuçlara rağmen Vietnam, savaştan galip ayrılmıştır.

Fakat bu savaşın en ilginç sonuçlarından biri savaş bitip, ABD askerleri evlerine döndükten sonra da savaşın travmasından kurtulamayan 50.000 den fazla ABD askerinin daha yaşamlarına düşman kurşunuyla değil de kendi elleriyle son vermesi olmuştur. 

2 Aralık 1944 tarihinde ordusunu kurmuş ve 2Eylül 1945 tarihinde Ho Chi Minh’in bağımsızlığını ilan etmesi ile özgürlük savaşına girmiştir. Bu tarihte son kral Bao Dai ülkeyi terk edip Fransa’ya kaçmıştır.

• HO CHİ MİNH

Ho Chi Minh Küçük bir köyde 19 Mayıs 1890 da doğmuş hayatını Vietnam’a adamış bir Liderdir. Vietnam için mücadele etmiş ve 1930 yılında Komünist Partiyi kurmuştur.

Ho Chi Minh aydınlatan insan anlamındadır.

Gerçek ismi farklıdır ve mücadelesi süresince güvenliği için 14 farklı isim kullanmıştır. 2 Eylül 1969 da akciğer kanserinden ölmüştür.  Hiç evlenmemiş ve çocuğu olmamıştır.

Yaklaşık otuz yıl süren Vietnam milliyetçi hareketinin lideri olan Ho Chi Minh, 2. Dünya Savaşı sonrası Asya’daki sömürgecilik karşıtı hareketin ana itici güçlerinden ve 20. yüzyılın en etkili komünist liderlerinden biriydi. Genç yaşta ABD, Fransa ve Afrika limanlarında çalıştı ve Fransa’da altı yıl geçirdi. Bu dönemde aktif bir sosyalist olarak çeşitli hareketlere karıştı. Vietnamlıların haklarını savunarak gönüllerde taht kurdu. Moskova’da Lenin ile çalıştı, 1924 Komünist Enternasyonalde aktif rol aldı. 1945’te Vietnamlı devrimcilerin iktidara gelmesinin yolunu açan iki olay meydana geldi. İlk olarak, Japonlar Çinhindi’ni tamamen istila etti ve tüm Fransız yetkilileri hapse attı veya idam etti. Altı ay sonra Amerika Birleşik Devletleri Hiroşima’ya atom bombası atınca Japonlar tamamen yenildi. Böylece Viet Minh ve Ho Chi Minh’in en güçlü iki düşmanı elendi.

2 Ekim 1945’de, Ba Dinh Meydanı’nda toplanan muazzam bir kalabalığın önünde Ho Chi Minh, ironik bir şekilde ABD Bağımsızlık Bildirgesi’ni anımsatan sözler kullanarak Vietnam’ın bağımsızlığını ilan etti: “ Bütün insanlar eşit doğar, özgürlük, mutluluk ve yaşam haklarımızı kimse bizden alamaz…”

Fransızlarla girdiği uzun diplomasi mücadelesi sonucunda isteklerini kabul ettirdi. Ancak uzun sürmedi ve 1954 yılına kadar savaş devam etti ve yerel de çok katı görüşmelerde ılımlı rol oynadı. Rusya, Çin, Hindistan liderleri ve partileri ile yoğun diyaloğa girdi.

1965 ABD saldırıları ile tekrar yoğun savaşa girildi. Ho Chi Minh başkanlık görevlerini üstlenerek savaşmaktan dönülmeyeceğini tüm dünyaya ilan etti. “Vietnamlılar için hiçbir şey bağımsızlık ve özgürlük kadar değerli değildir” sloganı ile Vietkong Gerillaları direnişlerini aksatmadan yaptılar.

O Dünyanın büyük güçlerinin sömürge sistemine karşı en uzun ve en maliyetli savaşı verdi.. Bir Marksist olarak Ho Chi Minh, Yugoslav lider Tito’nun ve Çin’in Mao Zedong’unun yanında yer aldığını söylemek herhâlde doğru bir tanım olacaktır.

VİETNAM – KAMBOÇYA İZLENİMLERİ

1. BÖLÜM / VİETNAM – HİNDİÇİN
2. BÖLÜM / VİETNAM SAVAŞI – HO CHİ MİNH
3. BÖLÜM / HO CHİ MİNH ŞEHRİ ve MEKONG DELTASI
4. BÖLÜM / HANOI – HO CHİ MİNH MOZOLESİ – İNCİ – BAKHAN KÖYÜ
5. BÖLÜM / HALONG KÖRFEZİ
6. BÖLÜM / SOSYAL KONULAR
7. BÖLÜM / KAMBOÇYA
8. BÖLÜM / SİYASAL ANALİZ