MEB 2020 Yılı İdari Faaliyet Raporu yayımlandı. Bütün ülkeleri kasıp kavuran salgının etkisi MEB’in hedef ve amaçlarının gerçekleşmesini olumsuz yönde etkileyen sonuçlar ortaya çıkmasına yol açtı. Her yılın ikinci ayı içerisinde kurumların bir önceki yıla ilişkin bir yıllık faaliyet raporları açıklanır. MEB’in açıkladığı faaliyet raporunda dikkat çeken ve 2021 yılında eğitim sürecine olumsuz yönde çarpan etkisi yapma potansiyeli barındıran bu sonuçlar eğitimdeki kötüye gidişi hızlandıracak gibi görünmektedir. Son bir yıllık dönemde okulların açılıp kapanması ve uzaktan öğretim meselesi tartışma gündemleri arasında önemli bir yer tuttu. MEB’e ayrılan bütçe, okul ortamlarının sağlık koşullarına uygunluğu, öğretmen ve diğer personel ihtiyacında görülen açıklar, uzaktan öğretime erişim konusunda milyonlarca öğrencinin yaşadığı olumsuzluklar ve zorluklar bu kötüye gidişin göstergeleri olarak kayıtlara geçti.

Eğitimi yönetenlerin ekran önünde yaydığı iyimser havaya rağmen ekran arkasında yaşananlar çocukların gelecekteki eğitim hayatlarına duyulan kaygıları büyüten boyutlarda. Salgınla birlikte başlayan uzaktan öğretimde dijital teknolojilere duyulan ihtiyaç eğitimde eşitsizliklerin daha net görülmesine neden oldu. Okulların açık olduğu günlerde alınması gereken tedbirler ve gündeme gelen yeni ihtiyaçlar, geçmişe dönük sorunların varlığını ve bu sorunları çözme noktasında atılan adımların yetersizliğini eleştirenleri haklı çıkardı. Bir anlamda MEB salgının yarattığı ihtiyaçlar ile kaynak yokluğu arasında sıkışmış durumda.

Salgın bitse de eğitimin ihtiyaçları ve sorunları bitmeyecek

MEB’in yaklaşık 55 bin kamu okulunda ve diğer kurumlarında sağlık hizmetlerini karşılamak üzere görevlendirilen 540 sağlık hizmetleri görevlisi ile yaklaşık 28.850 yardımcı hizmetler görevlisi olduğu rapor bilgilerinde yer almaktadır. Ancak bu sayıların temel hizmetleri karşılamadaki yetersizliği ve yetmezliği çözülmesi gereken yapısal bir sorun olmaya devam etmektedir. Yetersizlik her iki görevdeki personel sayısının hem öğrenci hem de derslik sayısına bölünmesinde daha net görülmektedir. Bu bölünmeye göre,1 sağlık hizmeti görevi yürüten personele 29.913 öğretmen ve öğrenci ile 101 okul,1 yardımcı hizmetler görevlisi personele ise 21 derslik 2 okul düşmektedir. Rakamlardan da anlaşılacağı gibi bu saylarla yüz yüze eğitim yapıldığı dönemlerde salgına karşı okullarda yeterli tedbir almak, sağlığa uygun ortamlar sağlamak mümkün olmayacaktır. Not, kamu okullarındaki öğrenci sayısı 15 milyon 169 bin 679,öğretmen sayısı 974 bin 837’dir.

Bunların yanında 2020 yılında ataması yapılan 41 bin 130 öğretmenden 15 bin 021’nin aynı yıl içinde çeşitli nedenlerle MEB’ten ayrılmış, açıkların 68 bin ücretli öğretmenle (Kaynak, Türk Eğitim Sen verileri) karşılanıyor olması öğretmen ihtiyacı sorununun devam etmekte olduğunun en somut kanıtı oldu.

Salgın başka hedefleri de şaşkına döndürdü

Raporda yer alan ve salgının şaşkına döndürdüğü diğer bazı hedefler ise şöyle sıralanmaktadır:

• Bursluluktan faydalanan ortaöğretim öğrencilerinin yükseköğretime geçiş oran hedefi %90 olacak şekilde belirlenmiş ancak gerçekleşme %45.09’da kalmış.
• Yetişkinlerin Hayat Boyu Eğitimden yararlanma hedefi %11,5 olarak belirlenirken yılsonu gerçekleşme oranı ise %4 olmuştur. Bu hizmetten yararlanan kişi sayısı hedefi 8 milyon 500 bin iken yılsonunda eğitimlere katılım 3 milyon 563 bin’de kalmıştır.
• Öğrenci başına yapılacak harcama hedefi okul öncesinde 11 bin, ilkokul ve ortaokulda 13 bin, ortaöğretimde 8 bin 900 lira olurken yılsonunda gerçekleşen harcama rakamları okulöncesinde 6 bin 595,ilkokul ve ortaokulda 6 bin 595 lira olurken ortaöğretimde 7 bin 636 lira olarak gerçekleşmiştir. Bu verilere göre, öğrenci başına okulöncesinde 4 bin 405,ilkokul ve ortaokulda 6.405,ortaöğretimde bin 264 lira eksik harcama yapılmıştır. Kaynak olarak öğrenci başına ayrılan bütçenin harcama yapılmayan kısmının ne yapıldığı? Sorusu yanıt verilmesi gereken bir sorudur.

Sonuç olarak kurumların, Kurum İdari Faaliyet Raporları eğitimde zaman, mekan, nedensellik, nicelik, nitelik, imkan, imkansızlık ve nesnellik durumlarını ile bir yıllık hedeflerin gerçekleşme düzeylerini belirlemek bakımından kayıtlara geçen önemli belgelerdir. Başka bir ifade ile söyleyecek olursak raporlar, kurumların faaliyetleri ve verdikleri bilgilerin aynaya, resme yansıyan görünümleridir.2020 Yılı MEB İdari Faaliyet Rapor sonuçlarında; yapılan faaliyetler ile verilen bilgilerin aynaya ve resme yansıması, eğitimin yarınlarının-geleceğinin daha güzel aydınlık olacağının fotoğrafını vermekten uzaktır.