Yeni bir soruşturmaya göre, İsrail merkezli özel bir firma tarafından geliştirilen casus yazılımların hedef aldığına inanılanlar arasında aktivistler, gazeteciler ve politikacılar var.
İsrailli NSO Group şirketinin müşterileri tarafından 2016’dan beri hedeflendiğine inanılan 50 bin telefon numaralık bir listesi olduğu düşünülüyor.
Pegasus yazılımı, operatörlerin mesajları, fotoğrafları ve e-postaları almalarını, aramaları kaydetmelerini, mikrofonları ve kameraları gizlice etkinleştirmelerini sağlamak için iPhone’lara ve Android cihazlara bulaşma yeteneğine sahip.
Paris Savcılığı da dün araştırmacı gazetecilik sitesi Mediapart ve bünyesinde görev yapan iki gazetecinin İsrailli bir firmanın geliştirdiği Pegasus yazılımını kullanan Fas tarafından takip edildikleri suçlamalarına ilişkin soruşturma başlattı.
- NOT: Liderliğini merkezi Paris’te bulunan gazetecilik örgütü Forbidden Stories’in (Yasak Haberler) yürüttüğü, 17 basın kuruluşunun katılımıyla gerçekleştirilen ve sonuçları Pazar günü yayınlanan araştırma, İsrail menşeli NSO firması tarafından geliştirilen casus yazılımın bazı gazeteci, hükümet yetkilisi ve insan hakları savunucularına ait akıllı telefonların içeriğinin ele geçirilmesinde kullanıldığını ortaya koymuştu.
NSO Group iddiaları reddediyor
NSO Group dünya basınında çıkan haberler üzerine yazılımın suçlulara ve teröristlere karşı kullanılmak üzere tasarlandığını ve yalnızca iyi insan hakları siciline sahip ülkelerdeki askeri, kolluk kuvvetleri ve istihbarat teşkilatlarına sunulduğunu söylüyor.
Kimler dinlenmiş olabilir?
Yazılımın kullanıcıları tarafından hedef alınmış olabileceklerden bazıları hakkında dünya basınında çıkan haberlerden detaylar şöyle:
Cemal Kaşıkçı’nın yakın çevresinin üyeleri
Suudi Arabistan hükümetinin muhalifi olan Kaşıkçı, Ekim 2018’de İstanbul’daki Suudi konsolosluğunda öldürüldü ve parçalara ayrıldı.
Soruşturmaya göre, casus yazılım, iddialara göre Kaşıkçı’ya en yakın iki kadını ve yakın çevresinin diğer üyelerini izlemeye çalışmak için kullanıldı.
Kadınlardan biri, Mısırlı bir uçuş görevlisi ve Kaşıkçı’nın karısı Hanan Elatr’dı.
Amnesty International tarafından yapılan bir incelemeye göre, öldürülmeden altı ay önce, telefonu bir Pegasus kullanıcısı tarafından gizlice hedef alındı.
Yazılımı kullanan biri, Elatr’a Kasım 2017 ile Nisan 2018 arasında kötü amaçlı bağlantılar içeren dört kısa mesaj gönderdi. Uluslararası Af Örgütü, saldırının başarılı olup olmadığını belirleyemediğini söylüyor.
Karısı: Cemal beni uyarmıştı
Elatr, Washington Post’a verdiği demeçte, “Cemal bunun olabileceği konusunda beni daha önce uyarmıştı” dedi ve şöyle konuştu: “Cemal’in başına gelen her şeyden benim aracılığımla haberdar olduklarına inandırıyor beni.”
Kaşıkçı’nın Türkiye’deki nişanlısı Hatice Cengiz ise, 2 Ekim 2018’de öldürüldüğü sırada Suudi konsolosluğunun önünde beklerken, dışarı çıkmayınca da Türk makamlarını alarma geçiren kişi olmuştu.
Uluslararası Af Örgütü Güvenlik Laboratuvarı tarafından yapılan analize göre, cinayetten günler sonra Cengiz’in iPhone’u bir Pegasus kullanıcısı tarafından ihlal edildi.
Washington Post’un bildirdiğine göre, analiz telefondan ne alındığını veya herhangi bir sesli gözetim olup olmadığını belirleyemedi.
Cengiz, Pazar gecesi Twitter’da “Cemal’e ne olduğunu öğrenmek için bu kadar acı içinde beklerken hedef alındığım için derinden şok oldum” dedi ve ekledi:
“Bu hayatımın en kötü zamanıydı ve yine de katiller beni gözetliyorlardı. Utanmaları yok. Adalete teslim edilmeliler.”
Kaşıkçı’nın yakın arkadaşı, Katar merkezli El Cezire ağının eski genel müdürü Wadah Khanfar’ın da hedef alındığı iddia edildi.
NSO, teknolojisinin Kaşıkçı veya ortaklarına karşı kullanıldığını da reddediyor.
Şirket yetkilileri yaptığı açıklamada, “NSO’nun daha önce de belirttiği gibi, teknolojimiz hiçbir şekilde Cemal Kaşıkçı’nın korkunç cinayetiyle ilişkili değildi” dedi ve ekledi:
“Bu, dinlemeyi, izlemeyi, izlemeyi veya bilgi toplamayı içerir. Bu iddiayı daha önce, yine onaylanmadan işlenen iğrenç cinayetin hemen ardından araştırmıştık.”
Suudi Arabistan ise iddialara yanıt vermedi.
Roula Khalaf, Financial Times şefi
Halef geçen yıl gazetenin ilk kadın editörü oldu. Soruşturmaya göre, Beyrut doğumlu gazeteci 2018 boyunca gözetlenmek üzere seçildi.
Verilerin analizi, Khalaf’ın telefonunun gazetede editör yardımcısı olduğu sırada Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından olası bir hedef olarak seçildiğini gösteriyor.
Khalaf, Pazar günü Twitter’da yaptığı açıklamada, “Basın özgürlükleri hayati önem taşıyor ve herhangi bir yasa dışı devlet müdahalesi veya gazetecilerin gözetimi kabul edilemez” dedi.
Bir NSO sözcüsü FT’ye, Khalaf’ın “NSO müşterilerinden herhangi birinin Pegasus hedefi olmadığını” doğruladığını söyledi.
BAE, iddialar hakkında yorum yapmadı.
Meksikalı gazeteci Pineda
38 yaşındaki gazeteci Cecilio Pineda, Mart 2017’de arabasını yıkatırken vurularak öldürüldü.
Muhabirin telefonunun, öldürülmeden bir ay önce gözetim için seçildiği söyleniyor. Cihaz hiçbir zaman bulunamadı ve saldırıya uğrayıp uğramadığı da belli değil.
NSO, yazılımının veya müşterilerinin Pineda’nın cinayetiyle “herhangi bir şekilde bağlantılı” olduğunu reddediyor.
“Korelasyon nedenselliğe eşit değildir ve gazeteciyi öldüren silahlı adamlar, onun yerini NSO Group, teknolojileri veya müşterileriyle ilgisi olmayan herhangi bir yolla kamuya açık bir araba yıkamada öğrenmiş olabilir” savunmasını yapıyor.
Meksika hükümeti ise bulgular hakkında yorum yapmadı.
Szabolcs Panyi ve Andras Szabo
Macar araştırmacı gazetecilerin ikisi de Budapeşte merkezli araştırma kuruluşu Direkt36’nın önde gelen muhabirleri.
Panyi, sağcı Başbakan Viktor Orban liderliğindeki Macaristan hükümetini gazetecileri kendisine karşı bir komplonun parçası olarak görmekle suçluyor.
Bir hükümet sözcüsü, Macaristan’ın “hukukun üstünlüğü ile yönetilen demokratik bir devlet” olduğunu söyleyerek herhangi bir veri toplama bilgisini yalanladı.
NSO Group, “müşterilerinin hedeflerinin verilerine erişimi olmadığını” söyledi.
Aktivistler ve politikacılar
Loujain al-Hathloul
Loujain al-Hathloul, Suudi Arabistan’daki en açık sözlü kadın insan hakları aktivistlerinden biri.
Guardian’a göre, Mart 2018’de okuduğu BAE’de tutuklanmadan sadece haftalar önce Pegasus ile olası hedef için seçildi ve ardından zorla Suudi Arabistan’a geri döndü.
Mayıs ayında, Veliaht Prens Muhammed bin Salman’ın gözetiminde muhalefete yönelik bariz bir baskının parçası olarak bir dizi başka kadın aktivistle birlikte Suudi yetkililer tarafından gözaltına alındı.
Hathloul, geçen Aralık ayında siyasi sistemi değiştirmeye çalışmaktan suçlu bulundu ve altı yıl hapis cezasına çarptırıldı. Cezanın bir kısmı ertelendikten sonra Şubat ayında serbest bırakıldı.
Suudi Arabistan iddialara yanıt vermedi.
Rahul Gandi
Gandhi, Hindistan’ın 2019 seçimlerinde liderliğini yaptığı ve Başbakan Narendra Modi’nin kazandığı Hindistan muhalefetindeki Kongre partisinde baskın bir figür.
Veri sızıntısında diğer bazı önde gelen Kongre figürlerinin telefon numaraları da yer alıyor. Hedeflenen telefonlardan herhangi birinin başarıyla saldırıya uğrayıp uğramadığı belli değil.
Gandhi, iddia edilen hedeflemeyi “ülkemizin demokratik temellerine yönelik bir saldırı” olarak nitelendiriyor.
Hindistan hükümeti, soruşturmanın iddialarını “gerçeklerden yoksun” olarak nitelendirerek, herhangi bir “izinsiz müdahaleyi” şiddetle reddediyor.
NSO, “incelenmiş devlet müşterilerine sattığı sistemleri çalıştırmadığını ve müşterilerinin hedeflerine ilişkin verilere erişimi olmadığını” söyledi.
Avukatlar
Rodney Dixon
Dixon, çok sayıda yüksek profilli insan hakları davasını üstlenmiş Londra merkezli bir avukat.
Müşterileri arasında BAE’de hapsedilen İngiliz doktora öğrencisi Matthew Hedges ve Cemal Kaşıkçı’nın nişanlısı Cengiz yer alıyor.
BBC’ye verdiği demeçte, Pegasus kullanıcıları müşterileriyle yaptığı konuşmaları dinlemeyi başardıysa, bunun mahremiyetin “temel bir ihlali” olacağını söyledi.
NSO, ise ona karşılık “tüm güvenilir yanlış kullanım iddialarını araştırmaya devam edeceğini ve bu soruşturmaların sonuçlarına göre uygun önlemleri alacağını” söyledi.